لەساڵی ١٩٣٦ كاتێك ( ئەمین زەكی بەگ ) لە كابینەكەی حیكمەت سڵێمان نەكرا بەوەزیر، پیرەمێرد بە پیچەوانە بوو، پیرەمێرد لە نامەیەكدا كە لە ڕۆژنامەی ( ژیان ) لە ڕۆژی ١٤/١٠/١٩٣٦ بەم شێوەیە بۆ ئەمین زەكی بەگ دەنووسێت: «ئێستا زۆرم لا خۆشە لە وەزیریی نەمایت چونكە ئەمەندە ساڵێ وەزیریت كرد، ئەمما چ وەزیرییەك؟ ئیدارەی دوانزە مەقام و دوانزە شوعبت كرد بەقەد دوو جزمەی تەئریخەكەت(خولاسەی تەئریخی كورد و كوردستان) بەكار نەهات».

بۆیە ئەوەی بۆ پەرلەمانتارو بەرپرسانی حكومی دەمێنێتەوە، خانەنشینی نییە وەك مووچە، بەڵكو سەرماییەی مەعنەوییە چەند ئەركەكەی راپەراندووەو خزمەتی كردووە.

پەسەندكردنی پڕۆژە یاسای (چاكسازی لە موچە و دەڕماڵە‌و بەخشین وخانەنشینی‌و ئیمتیازاتەكان) لایەنە ئەرێنیەكانی هەرچیەك بێت، ئەوا موچەی خانەنشینی پەرلەمانتارانی كوردستان بەو بڕە زۆرەی بەبەراورد لەگەڵ مووچەی خانەنشینی فەرمانبەران دانراوە، كاردانەوەی بەرفراوانی لەدوای خۆی دروستكرد.

كاتێك پەرلەمانتاران وەك نوێنەری گەل، لەگەڵ (گەل) دا دەكەونە مشتومڕو یەكتر تۆمەتباركردن، كەواتە كێشەیەك لەچۆنێتی پاراستنی متمانەی گەل بە نوێنەرەكانی هەیە. گلەیی‌و ڕەخنەی گەلی كوردستان لەنوێنەرەكانیان تەنها لە بابەتی مووچە نیە، بەڵكو لە ڕابوردودا، بەهۆی زۆر پرس‌و بابەتی ترەوە كەڵەكەبووە.

پەرلەمانتاران لە باتی ئەوەی وەڵام‌و روونكردنەوەی دروست بدەن بە گەل، هەندێكیان كەوتونەتە لێدواندان‌و نووسین بۆ بەرگریكردن لەو بڕە مووچەیەی لە یاساكەدا بۆ خۆیان دەنگیان لەسەرداوە.

جگە لە بڕی مووچەكە، كاتی پەسەندكردنی ئەم پرۆژە یاسایە گونجاو نەبوو. چونكە چوار ساڵی ڕەبەقە فەرمانبەرانی كوردستان لە قەیرانێكی سەختی داراییدان‌و مووچەكانیان بەئەندازەیەك كەمبۆتەوە، شیرازەی ژیانیانی تێكداوە. لەلایەكی تریش لەبەردەم هەڵبژاردنەكانداین، دەبوو یان دەستكاری بكرابایە، یان دوابخرابایە بۆ كاتێكی گونجاوتر.

ناهاوسەنگیی لەمووچە‌و داهاتی تاك، هۆكارێكی بنەڕەتیی دروستبوونی نادادپەروەری‌و تێكچوونی چینەكانە لەرووی درامەت‌و گوزەرانەوە. بەداخەوە ئێستا لەكوردستان (چینی ناوەند) خەریكە لەناودەچێت‌و دۆخی كوردەواریش لەباری بژێویی‌و كۆمەڵایەتیەوە تەواو ئالۆزبووە.

لەم یاسایەدا، جیاوازی‌و ناهاوسەنگیی مووچەكان بەڕوونیی دیارە. ئەگینا ئەگەر فەرمانبەرێكی ئاسایی لەهەرێمی كوردستان كەمتر لە میلۆنێك دینار وەرنەگرێ‌، بەلایەوە ئاساییە پەرلەمانتارێكیش چوار میلیۆن دینار وەربگرێ‌.

لە بەشی زۆری ئەو وڵاتانەی پەرلەمان لەكاتی راپەڕاندنی ئەركەكەیدا ، پەرلەمانتار مووچەیەكی باش وەردەگرێ‌، بەڵام كە خانەنشین بوو، مووچەكەی زیاتر نابێ‌ لە خانەنشینانی ئاسایی.

لەئەمریكا مووچەی پەرلەمانتار دە ئەوەندەی مووچەی فەرمانبەرانی ئاساییە، لە بریتانیا شەش ئەوەندە، بەڵام كە خانەنشین دەبن یەكسان دەبێ‌ لەگەڵ مووچەی خانەنشینانی ئاسایی، لەگەڵ ئەوەشدا، شووقە و خانوو و ئۆتۆمبێل‌و پاسەوان‌و دەرماڵە‌و پارەی گەشت‌و سەردان‌و لیژنەكان‌و شتی تریان، نیە، یان كە خانەنشین بوون دەچنەوە سەر كاری پێشوویان.

پەرلەمانتاران‌و سەرۆكی هەموو فراكسیۆنەكان بێ‌ جیاوازی، بەم بڕە مووچەیە دڵخۆشن‌و شوێن پەنچەیان لە یاساكەدا بەڕوونی دیارە، ئەوانەی لە لیژنەكانی پەیوەندیدار بە یاساكە بەشداربوون لەچەسپاندنی مووچەی خانەنشینی پەرلەمانتاران‌و دواتر موزایەدەی سیاسی پێوە دەكەن، زیاتر دەكەونە بەر ڕەخنە‌و گازندەی خەڵك. چونكە خەڵك لەوە هوشیارترن‌و دیوی یەك‌و دووەمی پرسەكەش دەبینن.

ئەم مشتومڕەی نێوان پەرلەمانتاران‌و گەل‌و ئەو دۆخەی دروستبووە، وەك ئەو كێشانەی تر، كە بەرۆكی كوردەواری گرتووە، پێویستی بەڕاستكردنەوە هەیە، پێویستە پەرلەمان لەپێشدا ئەم خەمە بخوات‌و هەوڵی پاراستنی ناو و شكۆی پەرلەمان بدات.

چونكە كێشەكە بەتەنها جیاوازی زۆری نێوان مووچە‌و ئەركەكان نیە، بەڵكو ئەم كێشەیە ئەگەر چارەسەر نەكرێ‌، دامەزراوەیەكی نیشتمانیی گرنگی وەك پەرلەمان‌و ئەركێكی گرنگی وەك پەرلەمانتاریی، كە نوێنەرایەتیكردنی خەڵكە، دەخاتە ژێر پرسیارەوەو خەڵكیش لە پەرۆشیی بۆ بەشداریكردن لەدەنگدان‌و پرۆسەی دیموكراسی، زیاتر سارد دەكاتەوە.